Pequeno léxico religioso
Página 1 de 1
Pequeno léxico religioso
Pequeno léxico "padrão" de termos religiosos. Qualquer dúvida, sugestão, ou o quer que seja, posta aqui para discutirmos
-------
¹A terminação do nominativo plural seguira o proto-céltico, ou seja -oi; mas evoluiu (como no gaulês) para -i (vd. VEAMINI CORI), não sabemos se tal evolução foi tardia (tendo as línguas do ocidente hispânico retido o arcaísmo -oi) ou se foi tenra. Vamos assumir que a terminação -oi é arcaizante, de modo que ambos são corretas.
Todas as etimologias podem ser conferidas em MATASOVIĆ, Ranko. Etymological Dictionary of Proto-Celtic. Leiden/Boston: Brill, 2009. e UNIVERSITY OF WALES. Proto-Celtic/English Wordlist. 2002 (pode ser visto aqui) e em DELAMARRE, Xavier. Dictionnaire de la Langue Gauloise. 2ª Ed. Paris: Editions Errance, 2003.
- Termo | Lusitânico/Galaico | Celtibérico | Protocéltico
- adivinho, vate | vātis, ovādis | uātis, f. uātizā | *wāti-
- água | apā/aquā, anā | akuā | *akwā, *φeno-/φanā
- altar | liccā | likā, enideluā | *φlikkā (lit. "pedra lisa, pedra chata"), *eni-delwā (lit. "(local onde) estão as imagens" > do irlandês antigo indelb)
- amigo | carantos, caros | karantos, karos | *karanto-
- amizade | carantiā | kar, karantiā | *karant-
- Ancestrais | Senaecoi¹, Senaeci | Senisteres, Senākoi | *seno-, *senāko-
- anfitrião, hospedeiro | togaecos | togiākos | *togo-/togi-āko-
- anta, borda, fronteira, limite (mágico) | antom | antom | *anto-
- ar, vento | avellā, vintos | auellā, uintos | *awello-, *winto-
- armistício, paz | tancos | tankos | *tanko-
- bardo, poeta-músico | bardos | bardos | *bardo-
- castro, fortaleza, forte | castris | kastriz | *kastrik-
- céu | nemos | nemos | *nemos-
- colina-forte, cidadela, castro | brigā, bris | brigā, briz | *brig-
- costume tradicional, sagrado; rito | dedmās | dedimāz | *dedmāt-/dedmi-
- crença, fé | credīmā | kredīmā | *kreddīmā
- culto, zelo | iālos | iālos | *yālo-
- destino, sorte | tongetos | toketos | *tonketo-
- deus | dēvos | teiuos | *deywo-
- deusa | dēvā | teiuā | *deywā
- deuses (no geral) | dēvoi, dēvi¹ | teiuoi | *deywoy
- deuses e homens | dēvoidonioi | teiuoidonioi | *deywo-χ-donyo- (gaulês 'teuoxtonio')
- devoção, prática religiosa | crābis, crābidus | crābiz, krābitus | *krābit(u)-
- dom, presente, poema votivo | dānus | dānus | *dānu-
- Entidades Locais | Nitioi, Anatlās Nitiās | Nitiās Anamones | *nitio- ("local, próprio") + *anatlā- ("espírito") ou *anamon- ("alma"); ou ainda *ansi- ("espírito, entidade") - ou *ando-gno- ("indígena, local")
- Estrangeiros, Forasteiros | Esgenicoi | Esgeninoi | *eχs-geni-
- excelência | gustus | gustus | *gustu-
- feitiço, poema, composição | praesom | kraisom | *kwra/e-χso-
- fiador, garantidor | bintis(?) | bintis | ? celtibérico 'bintis', latim 'uindex'
- Fogo Sagrado | noebaedu | noibaidu | *noybo-aydu-
- fórmula mágica, encantamento | britu | britu | *briχtu-
- fumaça | duīias, mūcos | duīioz, mūkos | *dwīyot-, *mūko/ā
- fumigação | duīiadiā | duīiatiā | *dwīyot-yā
- graça, bênção, favor | radom | ratom | *φrato-
- Guardião do Portal | Durocoesis | Duorestukoisis | *duro-, *dworestu- ("porta, passagem, portal") + koysi- ("guarda, guardião")
- honra, imagem pública | enepom/eneccom | enekom | *enekwo-
- hóspede, convidado | oeges, gēstis | oikiz | *oyget-, *geysti-
- hospitalidade | gēstlos | geistlos | *geistlo-
- inimigo | nāmans | nāmanz, nāmantos | *nāmant-
- interdito, proibição, tabu | gessiā | gezā | *gessyā
- intrepidez, coragem | esobnus | esomnus | *eχs-obnu-
- justiça | covariā | kouariā | *kowaryā
- lealdade, compromisso, juramento | lugiom | lugiom | *lugiyom
- líder, condutor | collos, toissaecos | uiros ueramos | *kollo-, *to-wissāko-, *wiro- *uφer-amo-
- louvor, canto elogioso | molādus | molātus | *molātu-
- Mãe-Terra | Talammatīr | Talammatīr | *talamon- + matīr
- magia, encantamento secreto | soedos, rūnā | soitos, rūnā | *soyto-, *rūnā
- mágico | rūnaecos | rūnākos | *rūnāko-
- mar | mori | mori | *mori
- meio da clareira, centro sagrado | medioialom | mezoialom | *medyo-yalo-
- mundo | bitus | bitus | *bitu-
- não-deuses | andēvoi, nedēvoi, andēvi, nedēvi | anteiuoi | *an-deywo-
- nefasto, impropício | anmatus | anmatus | *an-matu-
- oferenda, vítima sacrificial | abbertā | abertā | *ad-bertā
- paz | sedom | sedom | *sedo-
- poder, potência | brigom | brigom | *brigo-
- poema profético, augúrio | vātus | uātus | *wātu-
- prece, oração, pedido | guediā, vediā | guezā | *gwedyā
- propício, auspicioso | matus | matus | *matu-
- religião, confissão religiosa | erissā | erizā | *φeri-stā, *φerissā
- respeito | compēslā/conquēslā | komkueislā | *kom-kwēslā
- ritual, celebração | lītus | lītus | *lītu-
- sacerdote | ouguranos?, durvēs | deruueiz | *druwīd-, *dru-weyd-
- sacrifício | atebertom | atibertom | *ati-(od)-berto-
- santuário | nimedom | nemetom | *nemeto-
- sinal, presságio | caelos | kailos | *kaylo-
- terra | talamū | talamū | *talamon-
- testemunha, que pode relatar | vēdios | ueizos | *weyd-yo-
- Três famílias/linhagens | Trēcenetloi, Trēcenetli¹ | Treikenetloi | *trey+ kenetlo-
- truque mágico, ilusão | soedulos | soitolos | *soytulo-
- túmulo, câmara funerária, dolmen, monte | sīdos | sīdos | *sīdos-
- valor, ímpeto | galā | galā | *galā
- verdade | vīriā | uīriā | *wīryā
- vidente, poeta-místico | veles, f. veledā | uelez, f. ueletā | *welet-
-------
¹A terminação do nominativo plural seguira o proto-céltico, ou seja -oi; mas evoluiu (como no gaulês) para -i (vd. VEAMINI CORI), não sabemos se tal evolução foi tardia (tendo as línguas do ocidente hispânico retido o arcaísmo -oi) ou se foi tenra. Vamos assumir que a terminação -oi é arcaizante, de modo que ambos são corretas.
Todas as etimologias podem ser conferidas em MATASOVIĆ, Ranko. Etymological Dictionary of Proto-Celtic. Leiden/Boston: Brill, 2009. e UNIVERSITY OF WALES. Proto-Celtic/English Wordlist. 2002 (pode ser visto aqui) e em DELAMARRE, Xavier. Dictionnaire de la Langue Gauloise. 2ª Ed. Paris: Editions Errance, 2003.
Página 1 de 1
Permissões neste sub-fórum
Não podes responder a tópicos